بررسی علت درد دندان بعد از عصب کشی؛ چرا دندان درد بعد از عصب کشی ادامه دارد؟

عصب کشی، روت کانال یا درمان ریشه فرآیندی است که طی آن دندانپزشک عصب درون مغز دندان را حذف می‌کند تا از عفونت مجدد یا آسیب‌پذیری آن جلوگیری کند. اگرچه این درمان را با هدف کاهش درد طاقت‌فرسا و حذف عامل آن انجام می‌دهند، خود عصب کشی می‌تواند دردناک باشد و تا مدتی بعد بیمار از دندان درد بعد از عصب کشی شکایت داشته باشد. حتی گاهی بیماران با نگرانی از علت درد دندان بعد از عصب کشی فکر می‌کنند که روند درمان موفق نبوده یا مشکل جدیدی به‌وجود آمده است.

اما چرا بعد از عصب کشی دندان درد می‌کند؟ این درد طبیعی است یا نشانه عفونت و درمان ناقص است؟ تا پایان این مطلب پاسخ سوالات خود را از تیم پزشکی دکتر عبادیان بگیرید، با علت دندان درد بعد از عصب کشی آشنا شوید و راهکارهای مدیریت آن را بشناسید.

درصد محدودی از بیماران حتی پس از موفقیت درمان ریشه، درجاتی از دندان درد بعد از عصب کشی را تا شش ماه به طور منقطع تجربه می‌کنند. بررسی به‌موقع علت درد دندان بعد از عصب کشی علاوه بر اینکه شما را از درد نجات می‌دهد، نقش مهمی در جلوگیری از درمان‌های تکراری و آسیب گسترده به بافت‌های اطراف دندان ایفا می‌کند.

 

درد طبیعی بعد از عصب ‌کشی دندان

 

در طول درمان عصب کشی، کانال ریشه و بافت‌های اطراف دندان تحت فشار قرار می‌گیرند و با ابزارهای مخصوصی که پزشک برای درمان به کار می‌برد، تحریک می‌شوند. حاصل این تحریک شدن، بروز التهاب در نواحی مورد نظر است که رایج‌ترین دلیل درد دندان بعد از عصب کشی  بوده و ممکن است در اثر لمس، جویدن غذا یا حتی خود به خود شدت بگیرد. این درد طبیعی است و معمولا تا 7 روز طول می‌کشد. بنابراین؛ اگر شدت آن افزایش پیدا نکند نباید باعث نگرانی شود.

بخوانید: بعد از عصب کشی دندان چه قرصی بخوریم؟ معرفی انواع آنتی بیوتیک بعد از عصب کشی دندان

 

 

دلایل درد غیرطبیعی و ماندگار پس از عصب کشی

 

با وجود اینکه درد دندان بعد از عصب کشی معمولاً طبیعی است و باید با صبوری آن را پشت سر گذاشت؛ در مواردی، ماندگاری و شدت یافتن درد به گونه‌ای است که بیمار را نگران می‌کند. این طولانی شدن درد بیش از حد انتظار، ممکن است هشداری مبنی بر این باشد که پای مشکلی جدی‌تر در میان است.

حتی گاهی بروز درد دندان عصب کشی شده بعد از چند سال می‌تواند نشان‌دهنده شکست درمان قبلی، ظهور پوسیدگی جدید یا آسیب‌های ثانویه به ریشه، استخوان یا بافت نگهدارنده دندان باشد که در این حالت برای بررسی تخصصی و درمان مجدد بدون معطلی باید به پزشک مراجعه کنید.

در ادامه، مشکلات رایجی که باعث ادامه یافتن طولانی‌مدت درد بعد از عصب کشی دندان می‌شوند را معرفی می‌کنیم.

 

باقی‌ماندن عفونت یا بروز مجدد آن

 

درمان موفق ریشه دندان یا همان عصب کشی، با حذف تمام میکروب‌ها و بافت‌های آلوده داخل کانال‌ها صورت می‌گیرد. اگر این فرآیند نیمه‌کاره انجام شود یا حتی بخش ناچیزی از عفونت باقی بماند، همان مقدار ناچیز کار را خراب می‌کند و بدن را وادار می‌کند به آن واکنش نشان دهد. به این ترتیب، اگرچه انتظار می‌رود پس از پایان درمان، درد به‌ مرور کاهش یابد، اما درد دندان عصب کشی شده بعد از چند ماه دوباره ظاهر می‌شود که نشانه‌ای از بازگشت عفونت یا نفوذ باکتری به کانال‌های ریشه است.

گاهی نیز ممکن است بعد از اتمام عصب کشی دندان، محل آن با مواد ترمیمی به شکل مناسب بسته نشود. این موضوع می‌تواند با بدشانسی بیمار همراه شود و راه را برای بازگشت مجدد باکتری‌ها به کانال از طریق بزاق دهان میسر کند.

 

کانال‌های پنهان یا درمان ناقص

 

درمان ریشه به زبان ساده یعنی تمیزکردن کانال‌های ریشه دندان و پاکسازی آن‌ها از هر عامل بیماری‌زا و آسیب‌زننده. بعضی از دندان‌ها، به‌ویژه دندان‌های آسیاب بزرگ، ریشه‌های پیچیده و پر از جزئیاتی دارند که از معمولا سه یا چهار کانال تشکیل شده است.

ممکن است حین عصب کشی یکی از کانال‌های نازک جانبی به‌خوبی توسط پزشک تمیز نشود و همین بخش به بستری مناسب برای ادامه حیات و رشد باکتر‌ی‌ها تبدیل شود. درد بعد از عصب کشی دندان عفونی در بعضی از موارد به همین علت بیمار را رها نمی‌کند.

 

 

ترک یا شکستگی ریشه دندان

 

اگرچه ترک یا شکستن ریشه بسیار نادر است، می‌تواند علت درد بعد از عصب کشی دندان باشد. گاهی این ترک‌ها وجود دارند و در درمان عصب کشی با فشاری که به ریشه می‌آید به نوعی بیدار می‌شوند. پزشک برای تشخیص این موضوع به بررسی دقیق نیاز دارد؛ گاهی این موارد در تصاویر رادیولوژی هم قابل تشخیص نیستند.

 

 

پرکردگی ناقص یا بیش‌ازحد محل عصب کشی

 

در پایان عصب کشی، پزشک محل را با مواد ترمیمی مناسب پر می‌کند. ارتفاع این پرکردگی باید به گونه‌ای باشد که هم به انتهای کانال برسد و هم به خارج از آن نفوذ نکند؛ مقداری دقیق و تنظیم‌شده. به عبارت ساده‌تر، همانطور که ترمیم ناقص و مقدار کم مواد می‌تواند مشکل‌آفرین باشد، فشار اضافی مواد هم دردناک خواهد بود.

 

روش‌های تشخیص علت درد پس از عصب کشی

 

حتما پزشک به شما خواهد گفت که بعد از عصب کشی دندان تا چند روز درد دارد، اما اگر این درد ماندگار یا تشدید شود، باید نسبت به پیگیری علت درد دندان بعد از عصب کشی هوشیارانه عمل کنید.

دندانپزشک ماهر، به شرح حال ساده بسنده نمی‌کند و با معاینه فیزیکی، بررسی دقیق عکس رادیوگرافی، تست ضربه‌ای، تست حرارتی و در موارد پیچیده‌تر، استفاده از ابزارهای پیشرفته‌تری مانند CBCT (تصویربرداری سه‌بعدی) علت درد دندان عصب کشی شده بعد از چند ماه یا چند هفته را تشخیص می‌دهد.

دقت کنید که شرح حال و توصیف شما از زمان و نحوه بروز درد، کمک شایانی در روند پیدا کردن علت درد دندان بعد از عصب کشی دارد. آگاهی از شدت درد، زمان شروع، نوع درد هنگام جویدن، خوابیدن، تماس آب سرد و غیره، در ارائه شرح حال به دندانپزشک اهمیت دارند.

در بعضی از موارد نادر، التهاب عمیق یا فشار وارد بر بافت‌های اطراف ریشه در عصب کشی دندان می‌تواند به عصب‌های مجاور انتشار یابد و باعث بروز علائمی مثل درد در ناحیه گوش شود. به همین خاطر، شناخت دقیق علت گوش درد بعد از عصب کشی دندان می‌تواند به تشخیص بهتر منشاء درد کمک کند.

 

راهکارهای درمان درد دندان بعد از عصب کشی

 

با توجه به اینکه دندان درد بعد از عصب کشی بسیار آزاردهنده است، به محض اینکه دندانپزشک موفق به تشخیص علت آن شد باید بهترین اقدام را برای درمان درد شدید دندان بعد از عصب کشی انجام دهد. او در این مرحله بسته به شدت و علت درد دندان بعد از عصب کشی، راهکارهای متفاوتی از درمان دارویی گرفته تا اقدامات تخصصی‌تر را در پیش می‌گیرد. در ادامه به بررسی این راهکارها می‌پردازیم.

 

استفاده از داروهای ضدالتهاب و مسکن

 

برای ارام شدن درد دندان بعد از عصب کشی که پزشک تشخیص داده ناشی از التهاب موضعی است، معمولا داروهای مشکن تجویز می‌شود. بهترین قرص برای درد دندان بعد از عصب کشی ایبوپروفن یا ناپروکسن و مسکن‌های مشابه است. گاهی نیز، دندانپزشک برای کاهش التهاب، داروهای قوی‌تر یا آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز می‌کند تا اگر شکی به احتمال بازگشت عفونت وجود دارد، از بین برود.

 

عصب کشی مجدد  (Re-treatment)

 

متاسفانه در مواردی که دندانپزشک عملکرد موفقی نداشته یا متخصص درمان ریشه نبوده، پیگیری درد دندان عصب کشی شده بعد از یک ماه یا بیشتر مشخص می‌کند که فرآیند عصب کشی ناقص بوده و عفونت در ریشه باقی مانده است. یکی از راهکارهای این مسئله، باز کردن مجدد دندان و انجام عصب ‌کشی ثانویه است. این روش تخصصی‌تر و زمان‌برتر است، اما در عوض درد دندان بعد از عصب کشی مجدد برای همیشه از بین خواهد رفت.

 

جراحی اندودنتیک (اپیکوکتومی)

 

گاهی برای درمان دندان درد بعد از عصب کشی که طولانی شده و نشان از مشکلات حاد ریشه دندان دارد، ممکن است دندانپزشک دست به جراحی و ترمیم انتهای ریشه دندان بزند. در این روش، بخشی از ریشه و بافت ملتهب اطراف آن برداشته یا ترمیم می‌شود.

 

کشیدن دندان

 

شاید تصور نمی‌کردید در آخر به این گزینه برسیم، اما اگر هیچ‌یک از درمان‌ها مؤثر نباشند و علیرغم گذشتن مدت زمان طولانی هنوز بعد از عصب کشی دندان درد دارد، کشیدن دندان راهکار نهایی است. در بعضی موارد، دندان از نظر ساختاری دیگر قابل نگهداری نیست و برای سلامت استخوان فک و سایر دندان‌ها، کشیدن دندان توصیه‌ای ایدئال است.

 

 

مراقبت‌های بعد از عصب کشی برای جلوگیری از درد

 

اغلب بیماران، به‌ویژه کسانی که قبلا تجربه دندان درد بعد از عصب کشی را داشته‌اند، این سوال را با دندانپزشک مطرح می‌کنند که برای درد دندان بعد از عصب کشی چه کنیم؟ خوشبختانه، این موضوع پایدار نیست و درد دندان عصب کشی شده بعد از یک هفته به تدریج محو می‌شود. توصیه‌هایی که می‌تواند این دوران را تحمل‌پذیر کند، در ادامه آورده‌ایم:

• در روزهای اول پس از درمان از جویدن غذاهای سفت با سمت عصب کشی‌شده بپرهیزید.
• دهانتان را با آب‌نمک ولرم شستشو دهید تا التهاب کاهش یابد.
• بهداشت دهان و دندان را با مسواک نرم و نخ دندان به ‌درستی رعایت کنید.
• ویزیت دندانپزشک را جدی بگیرید تا روند درمان بررسی شود.
• در صورت شدت گرفتن درد یا تورم، به دندانپزشک مراجعه کنید.
• برای تسکین درد دندان بعد از عصب کشی، استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، کمپرس سرد و مهم‌تر از همه رعایت بهداشت دهان توصیه می‌شود.  

 

مقایسه درد دندان بعد از پرکردن و عصب‌ کشی

 

عده‌ای از افراد که تجربه پر کردن دندان و عصب کشی را دارند، به خوبی می‌دانند که تفاوت درد دندان بعد از پرکردن و عصب کشی چیست و کدام‌یک آزاردهنده‌تر است. این دو روش در مراحل درمان با هم تفاوت دارند و در دوران نقاهت، درد دندان برای هرکدام به شکلی بروز می‌کند.

 

 

علت درد دندان بعد از پرکردن و عصب کشی

 

بعد از هر نوع درمان‌ دندانپزشکی مثل پرکردن یا عصب کشی، طبیعی‌ست که مدتی را با درد در ناحیه آسیب‌دیده سر کنید. دلایل این درد می‌تواند موارد زیر باشد:

• دندان درد بعد از پرکردن دندان معمولاً ناشی از تحریک عصب زنده دندان است که پزشک برای حذف بافت پوسیده، آن را تراشیده و با مواد پرکننده ترمیم کرده است.
• علت ورم و درد دندان بعد از عصب کشی اغلب التهاب بافت‌های اطراف ریشه یا باقی ماندن عفونت در کانال‌های ریشه است.​

 

نوع درد دندان بعد از پرکردن و عصب کشی

 

نوع و شدت درد بعد از هرکدام از درمان‌های دندانپزشکی می‌تواند متفاوت باشد. نمونه‌های رایج درد دندان معمولا به شکل زیر ظاهر می‌شود:

• درد دندان بعد از پرکردن با حساسیت به سرما، گرما یا فشار هنگام جویدن شدت می‌یابد که گذرا و قابل پیشگیری است.
• اغلب بیماران از درد ضربان دار دندان بعد از عصب کشی شکایت دارند که تداوم بیشتری داشته و همراه با تورم و ناراحتی در دهان است.

 

زمان بروز درد دندان بعد از پرکردن و عصب کشی

 

بسته به آسیب دندان و درمانی که پزشک برای برطرف کردن آن انتخاب می‌کند، زمان شروع درد دندان متفاوت است:

• در پرکردن دندان، درد بلافاصله پس از درمان یا در روزهای ابتدایی بروز می‌کند.
• درد دندان بعد از عصب کشی ممکن است چند روز پس از درمان آغاز شود یا حتی برای اینکه خود را نشان دهد چند هفته صبر کند. حتی در مواردی دیده شده که بیمار تجربه درد دندان عصب کشی شده بعد از یک سال را را داشته باشد که عمدتا علت آن عفونت‌های پنهان، درمان ناقص ریشه یا ترک‌های میکروسکوپی در ساختار دندان است.

 

 

مقایسه درمان درد دندان بعد از عصب کشی و پرکردن

 

پرکردن دندان و عصب کشی دندان دو درمان مجزا هستند که گاهی هم با هم انجام می‌شوند. بنابراین؛ در مواردی می‌توان گفت درمان درد دندان بعد از عصب کشی و پرکردن با هم همپوشانی دارد. در ادامه درمان‌های اولیه و راهکارهای مهم در این باره را بررسی می‌کنیم.

 

درمان‌های اولیه برای از بین بردن درد دندان بعد از پرکردن یا عصب کشی

 

• پرکردن دندان: استفاده از مسکن‌های معمولی، اجتناب از غذاهای سفت و جامد.
• عصب کشی: مصرف مسکن‌های قوی‌تر، آنتی‌ بیوتیک در صورت صلاح‌دید پزشک و بررسی مجدد کانال‌های ریشه.​

 

اقدامات تخصصی در صورت تداوم دندان درد بعد از پرکردن یا عصب کشی

 

• پرکردن دندان: در صورت تداوم درد، ممکن است نیاز به تعویض ماده پرکننده یا بررسی واکنش‌های آلرژیک در بیمار باشد.
• عصب کشی: در موارد پیچیده، عصب کشی مجدد یا جراحی انتهای ریشه (اپیکوکتومی) ممکن است ضروری باشد. توجه داشته باشید در شرایط خاص مثل زمانی که بیمار به درمان درد دندان عصب کشی شده بعد از چند سال نیاز دارد، ارزیابی کامل از طریق رادیوگرافی و بررسی دقیق ترمیم‌های قبلی برای انتخاب روش کارآمد و موثر الزامی است.

 

 

سخن آخر

 

حتی اگر شخصا تجربه دردناک دندان درد بعد از عصب کشی را نداشته باشید، حتما در اطرافیانتان دیده‌اید. این موضوع نسبتاً رایج اما گاهی نگران‌کننده، می‌تواند کیفیت زندگی شما را برای مدت‌ها تحت تاثیر قرار دهد. تشخیص علت درد دندان بعد از عصب کشی بخش مهمی از درمان است که در روند بهبودی و جلوگیری از آسیب‌های بعدی نقش مهمی بازی می‌کند.

اگر شما هم با درد دندان بعد از عصب کشی دست و پنجه نرم می‌کنید، پیشنهاد ما این است که برای مشاوره، نوبت گرفتن یا بررسی وضعیت دندان خود با کلینیک تخصصی دکتر عبادیان تماس بگیرید و از به تأخیر انداختن درمان خودداری کنید.