
2025-4-27
عمومی
مدیر سایت
آنچه خواهید خواند
روکش دندان شکسته، بهترین گزینه برای بازسازی دندان آسیبدیده
شکستگی دندان، تجربهای ناخوشایند و گاه دردناک است که ممکن است به دلایل مختلفی مانند ضربههای فیزیکی، پوسیدگیهای گسترده، سایش ناشی از دندانقروچه و پرکردگیهای قدیمی اتفاق بیفتد. زمانی که دندانی دچار شکستگی میشود، در بسیاری از موارد راهکار ترمیمی سادهای مانند پر کردن یا کامپوزیت دیگر پاسخگو نیست و نیاز به راهحلی مقاومتر و بادوامتر داریم.
در اینجا، روکش دندانشکسته بهعنوان یکی از مهمترین درمانهای مقاوم کاربرد دارد. در این مقاله بررسی میکنیم که روکش دندان چیست، چه زمانی به آن نیاز داریم، چه انواعی دارد، تعمیر روکش شکسته دندان چگونه انجام میشود و چه مراقبتهایی پس از روکش ضروری است.
روکش دندان چیست؟
روکش دندان یا کرون، نوعی پوشش مصنوعی است که روی دندان آسیبدیده یا ضعیف قرار میگیرد تا از آن محافظت کرده، عملکرد آن را بازیابی کرده و ظاهر طبیعی آن را حفظ کند. انواع روکش دندانشکسته، بهگونهای طراحی میشوند که شکل، اندازه و رنگ آنها متناسب با دندانهای طبیعی بیمار باشد.
زمانی که ساختار دندان آنقدر آسیبدیده باشد که دیگر نتواند فشارهای روزمره جویدن را تحمل کند، استفاده از روکش بهترین راهکار است. مطالعات نشان میدهد، طول عمر روکشهای دندانی باکیفیت، به طور میانگین بین ۱۰ تا ۱۵ سال است. این یعنی سرمایهگذاری امروز شما، لبخندی ماندگار برای بیش از یک دهه آینده را تضمین میکند.
چه زمانی به روکش دندان نیاز است؟
بسیاری از افراد تصور میکنند روکش تنها برای دندانهای شکسته کاربرد دارد، اما در واقع، کاربردهای آن بسیار گستردهتر است. روکش، نهتنها از دندان محافظت میکند، بلکه عملکرد و زیبایی آن را نیز بازمیگرداند. در ادامه به مهمترین دلایل نیاز به روکش دندان میپردازیم:
شکستگی شدید دندان
شایعترین دلیلی که باعث تجویز روکش دندان میشود، شکستگیهای گستردهای است که باعث از بین رفتن بخش زیادی از ساختار طبیعی دندان شدهاند. اگر شکستگی بیش از ۵۰ درصد تاج دندان را درگیر کرده باشد، پرکردن ساده یا باندینگ دیگر پاسخگو نیست و احتمال شکستن بیشتر دندان وجود دارد. در این شرایط، دندانپزشک برای حفظ باقیمانده دندان و بازگرداندن عملکرد جویدن، روکش کامل را توصیه میکند.
ضعف ساختاری دندان، بهویژه پس از درمان ریشه
پس از درمان ریشه (عصبکشی)، دندان بهطور طبیعی شکنندهتر میشود، چرا که پالپ دندان (بافت زنده داخلی) خارج شده و دندان دیگر تغذیه خونی ندارد. در چنین شرایطی، دندان در برابر فشارهای جویدن و ضربههای احتمالی بسیار آسیبپذیر است. روکش کردن دندان عصبکشی شده، راهکاری مؤثر برای افزایش استحکام آن و جلوگیری از شکستگی در آینده است. همچنین روکش دندان عصب کشی شده شکسته از بیشتر شدن شکستگی دندان و از بین رفتن آن کمک میکند.
وجود ترکهای میکروسکوپی یا عمقی در دندان
گاهی اوقات دندانی که بهظاهر سالم بهنظر میرسد، در عمق خود دچار ترکهای ریزی است که با چشم غیرمسلح دیده نمیشود. این ترکها ممکن است در اثر فشارهای مداوم مانند دندانقروچه یا جویدن غذاهای سخت ایجاد شده باشند. چنین ترکهایی اغلب منجر به دردهای مبهم، بهخصوص هنگام جویدن یا مصرف غذاهای سرد و گرم میشوند. در این حالت، استفاده از روکش میتواند بهعنوان محافظی برای جلوگیری از گسترش ترک و کنترل درد عمل کند.
از بین رفتن یا ناکارآمدی ترمیمهای قدیمی
ترمیمهایی مانند پرکردگیهای بزرگ کامپوزیت یا آمالگام، در طول زمان ممکن است دچار شکست، نشت، یا تغییر رنگ شوند. در برخی موارد، ترمیمهای قدیمی بهدلیل تحلیل لبههای دندان یا پوسیدگی ثانویه، دیگر قابلاعتماد نیستند. اگر ترمیم جدید با مواد معمولی امکانپذیر نباشد یا ساختار دندان تحمل آن را نداشته باشد، دندانپزشک به جای پرکردن مجدد، استفاده از روکش را توصیه میکند تا هم دوام بیشتری ایجاد شود و هم دندان از خطرات بعدی محفوظ بماند.
نیاز به اصلاح زیبایی دندان
در مواردی که ظاهر دندان بهشدت آسیب دیده باشد، برای مثال در اثر ساییدگی شدید، تغییر رنگ دائمی، شکستگیهای سطحی یا بدشکلیهای ژنتیکی، روکش میتواند بهعنوان راهکاری برای بازسازی زیبایی دندان استفاده شود. برخلاف لمینت دندان که فقط سطح جلویی دندان را میپوشاند، روکش کل تاج دندان را میپوشاند و ظاهر دندان را بهصورت کامل تغییر میدهد. بسیاری از بیماران به دلایل زیباییشناختی، از جمله برای اصلاح دندانهای بدرنگ، کج یا کوتاه، متقاضی روکش هستند.
مراحل روکش دندان شکسته
فرآیند انجام روکش برای یک دندان شکسته معمولاً در دو یا سه جلسه دندانپزشکی در کلینیک دندان پزشکی دکتر عبادیان انجام میشود و شامل مراحل زیر است:
معاینه و ارزیابی اولیه دندان شکسته
در نخستین مرحله، دندانپزشک وضعیت دندان شکسته را از طریق معاینه بالینی و عکسبرداری بررسی میکند. متداولترین روش تصویربرداری، رادیوگرافی پانورامیک یا پریآپیکال است که وضعیت ساختاری دندان، ریشه و استخوانهای اطراف را نشان میدهد. در این مرحله، نکات زیر بررسی میشوند:
- میزان عمق شکستگی (آیا تنها تاج درگیر است یا ریشه نیز آسیب دیده؟)
- سلامت پالپ دندان (بافت زنده داخل دندان)
- وجود هرگونه عفونت یا آبسه
- بررسی پوسیدگیهای پنهان یا شکستگیهای میکروسکوپی
اگر پالپ دندان آسیب دیده باشد یا علائمی از التهاب یا نکروز داشته باشد، ابتدا باید درمان ریشه یا عصب کشی دندان انجام شود. اما در صورتی که شکستگی فقط محدود به تاج باشد و ریشه سالم باشد، میتوان بدون درمان ریشه، مستقیماً به سراغ روکش رفت.
آمادهسازی دندان برای روکش
پس از اطمینان از قابلروکش بودن دندان، مرحله آمادهسازی آغاز میشود. این مرحله شامل تراشیدن دقیق دندان برای ایجاد فضای مناسب جهت نصب روکش است. بسته به موقعیت شکستگی، گاهی ممکن است دندانپزشک اقدامات زیر را انجام دهد:
- برداشت مینای آسیبدیده: با استفاده از ابزارهای چرخان، قسمتهای پوسیده یا شکسته دندان برداشته میشوند.
- تقویت ساختار دندان: اگر ساختار باقیمانده دندان ضعیف باشد، از موادی مانند پینهای فلزی یا فایبرپست در داخل ریشه استفاده میشود تا استحکام لازم برای نگهداشتن روکش فراهم شود.
- بازسازی دیوارهها: در برخی موارد، قبل از قالبگیری نیاز به بازسازی بخشی از تاج با مواد کامپوزیت دندان است تا شکل مناسب ایجاد شود.
قالبگیری از دندان و فک
مرحله بعدی، قالبگیری دقیق از دندان آمادهشده و دندانهای مجاور است. این قالب به لابراتوار دندانسازی ارسال میشود تا یک روکش سفارشی متناسب با شکل، رنگ و اندازه دندان ساخته شود. نکات مهم در این مرحله:
- قالبگیری میتواند به روش سنتی (با مواد سیلیکونی یا آلژینات) یا دیجیتال (با اسکنر داخل دهانی) انجام شود.
- در این مدت، یک روکش موقتی برای محافظت از دندان روی آن چسبانده میشود که تا جلسه بعدی باقی میماند.
روکش موقتی ممکن است به اندازه روکش نهایی دقیق یا زیبا نباشد، اما عملکرد جویدن را تا حد قابلقبولی تأمین میکند.
نصب روکش نهایی روی دندان شکسته
در جلسه بعدی، روکش نهایی از لابراتوار دریافت میشود. این روکش ممکن است از جنس سرامیک، زیرکونیا، فلز-سرامیک یا رزین تقویتشده باشد. بسته به نوع شکستگی، موقعیت دندان (جلو یا عقب) و اولویت بیمار، جنس روکش انتخاب میشود.
در این مرحله، دندانپزشک:
- روکش را روی دندان قرار داده و تطابق آن را از نظر شکل، تماس با دندانهای مجاور و رنگ بررسی میکند.
- با مواد مخصوص (سمنتهای دندانپزشکی)، روکش را روی دندان میچسباند.
- اضافه سمنت را پاک کرده و فشارهای جویدن را تنظیم میکند تا بیمار احساس راحتی کند.
اگر بیمار هنگام گاز زدن احساس بلندی یا فشار غیرطبیعی کند، روکش با ابزار مخصوص اصلاح میشود.
انواع روکش دندان برای دندان شکسته
انتخاب نوع روکش به فاکتورهای متعددی مانند محل دندان، بودجه بیمار، حساسیتهای دهانی و خواستههای زیبایی بستگی دارد و به طور معمول روکش دندان شکسته عقب با روکش دندان جلو شکسته متفاوت است. در ادامه با رایجترین انواع روکش آشنا میشویم:
- روکش تمام سرامیکی (All-Ceramic): این نوع روکشها بهطور کامل از سرامیک یا پورسلین ساخته شدهاند و از نظر زیباییشناسی بهترین گزینه برای دندانهای جلویی هستند. این روکشها به عنوان روکش دندان شکسته جلو، شفافیت و رنگی نزدیک به دندان طبیعی دارند.
- روکش زیرکونیا (Zirconia): زیرکونیا مادهای بسیار مقاوم و همزمان زیباست. این روکشها تحمل بالایی در برابر فشار دارند و برای دندانهای عقب که در معرض جویدن سنگین هستند، گزینه مناسبی به شمار میروند و به عنوان روکش دندان شکسته آسیاب شناخته میشوند.
- روکشهای فلز- سرامیک (PFM): این روکشها ترکیبی از فلز در لایه زیرین و سرامیک در لایه بیرونی هستند. استحکام خوب فلز با زیبایی ظاهری سرامیک ترکیب میشود. البته با گذشت زمان ممکن است لبههای فلزی آن نمایان شود.
- روکشهای تمام فلزی (Full Metal): این روکشها معمولاً از طلا یا آلیاژهای مقاوم ساخته میشوند و بیشترین دوام را دارند، اما به دلیل ظاهر غیرطبیعی، بیشتر برای دندانهای پنهان استفاده میشوند.
این جدول بهترین نوع روکش روکش برای دندان شکسته با توجه به انواع دندان را نشان میدهد:
محل دندان |
روکش پیشنهادی |
دلیل انتخاب |
دندانهای جلو |
تمام سرامیکی (All-Ceramic) |
زیبایی بالا، رنگ و شفافیت مشابه دندان طبیعی |
پرمولرها (آسیای کوچک) |
زیرکونیا یا فلز-سرامیک (PFM) |
تعادل بین استحکام و ظاهر |
مولرها (آسیای بزرگ) |
زیرکونیا یا تمام فلزی (Full Metal) |
دوام و مقاومت بالا در برابر فشار جویدن |
دندانهای عصبکشیشده |
زیرکونیا یا PFM |
نیاز به محافظت بالا، استحکام بیشتر در برابر شکستگی |
مزایا و معایب روکش دندان
روکش دندان بهعنوان یکی از مؤثرترین روشهای درمانی، نقش مهمی در حفظ و بازسازی دندان شکسته دارد. اما این روش نیز مانند هر درمان دیگری مزایا و معایب خاص خود را دارد که در ادامه بررسی میکنیم:
مزایای روکش دندان برای دندان شکسته
- محافظت از ساختار باقیمانده دندان: روکش بهعنوان یک پوشش محافظ، ساختار باقیمانده دندان را کاملاً در بر میگیرد و آن را در برابر فشارهای ناشی از جویدن، سایش روزانه و آسیبهای محیطی محافظت میکند.
- بازگرداندن عملکرد طبیعی دندان: روکش دندان با بازیابی شکل، اندازه و عملکرد اصلی دندان، به بیمار کمک میکند تا عملکرد طبیعی دهان خود را دوباره بهدست آورد.
- پیشگیری از کشیدن دندان: در مواردی که ریشه دندان هنوز سالم است اما تاج دندان به شدت آسیب دیده، استفاده از روکش میتواند جایگزین مؤثری برای کشیدن دندان باشد. با تقویت ساختار باقیمانده، روکش به حفظ دندان طبیعی در دهان کمک میکند.
- بهبود زیبایی ظاهری لبخند: برای دندانهای جلویی که شکسته یا بدشکل شدهاند، استفاده از روکشهای سرامیکی یا زیرکونیوم میتواند ظاهر دندان را بهطور کامل بازسازی کند.
- افزایش اعتماد بهنفس بیمار: بیمارانی که دندانهای شکسته یا زرد دارند، ممکن است هنگام لبخند زدن یا صحبت کردن دچار خجالت شوند. بازسازی دندان با روکش، اعتماد بهنفس را به زندگی روزمره بازمیگرداند.
معایب و محدودیتهای روکش دندان
- تراش بخشهایی از دندان سالم: برای جایگذاری روکش، دندانپزشک مجبور است بخشی از ساختار سالم دندان را تراش دهد تا فضا برای روکش فراهم شود.
- احتمال شل شدن یا افتادن روکش: در صورتی که چسب مخصوص روکش بهدرستی عمل نکند یا بیمار بهداشت دهان را بهخوبی رعایت نکند، احتمال شل شدن یا حتی جدا شدن روکش وجود دارد.
- طول عمر محدود: با وجود دوام بالا، روکشها عمر همیشگی ندارند. بسته به نوع مواد مصرفی، وضعیت دندان زیر روکش، و نحوه مراقبت بیمار، طول عمر متوسط روکشها بین ۱۰ تا ۱۵ سال است.
- احساس حساسیت پس از درمان: برخی بیماران پس از نصب روکش دندان، دچار حساسیت به دماهای گرم یا سرد میشوند.
هزینه روکش دندان شکسته
هزینه روکش دندان شکسته در ایران به عوامل مختلفی مانند نوع روکش، میزان آسیبدیدگی دندان، تجربه دندانپزشک و تعرفه لابراتوار بستگی دارد. در سال ۱۴۰۳، قیمت روکش دندان از حدود 2 میلیون تومان برای روکشهای سرامیکی ساده آغاز میشود و برای روکشهای پیشرفتهتر مانند زیرکونیا تا 10 میلیون تومان افزایش مییابد. همچنین با توجه به نوع قالبگیری، جنس روکش و... هزینه روکش دندان شکسته جلو ممکن است با دندانهای عقب متفاوت باشد.
مراقبتهای پس از دریافت روکش دندان
اگرچه روکش دندان میتواند به زیبایی و عملکرد طبیعی دندانها کمک کند، اما موفقیت و طول عمر آن به میزان زیادی به مراقبتهای پس از نصب روکش بستگی دارد. در ادامه با مهمترین نکاتی آشنا خواهید شد که رعایت آنها میتواند سلامت روکش و دندانهای اطراف آن را تضمین کند.
مراقبت در روزهای اولیه پس از نصب روکش
در ۲۴ تا ۷۲ ساعت اولیه پس از دریافت روکش، بافتهای اطراف هنوز حساس هستند. توجه به توصیههای زیر میتواند از ایجاد درد یا آسیب جلوگیری کند:
- تا زمان از بین رفتن بیحسی، از خوردن خودداری کنید تا از گاز گرفتن ناخواسته زبان یا گونه جلوگیری شود.
- غذاهای نرم، سرد و غیرچسبنده مصرف کنید.
- اگر حساسیت به گرما و سرما دارید، موقتاً از مصرف مواد غذایی با دمای بالا یا پایین بپرهیزید.
حفظ دقیق بهداشت دهان و دندان
یکی از مهمترین عوامل موفقیت روکش دندان شکسته شده، رعایت بهداشت دهانی منظم و مؤثر است. اگرچه مواد استفادهشده در روکشها در برابر پوسیدگی مقاوم هستند، اما دندان طبیعی زیر روکش همچنان مستعد پوسیدگی و بیماری لثه است.
- مسواک زدن حداقل دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید توصیه میشود. این کار به جلوگیری از تجمع پلاک در نواحی اطراف لثه کمک میکند.
- استفاده از مسواک نرم برای جلوگیری از آسیب به لثه اطراف روکش اهمیت دارد.
- تمیز کردن دقیق لبههای روکش از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا محل اتصال روکش با دندان طبیعی، ناحیهای حساس برای تجمع پلاک محسوب میشود.
استفاده از نخ دندان مخصوص روکش
تمیز کردن فضاهای بین دندانی با نخ دندان، بهویژه در اطراف دندان روکششده، برای جلوگیری از التهاب لثه و تجمع باکتریها حیاتی است. اگر نخ دندان به درستی استفاده نشود، ممکن است روکش یا لثه دچار آسیب شود.
- از نخ دندان مخصوص یا نخ دندان با دسته نگهدارنده استفاده کنید تا بتوانید بدون وارد کردن فشار به روکش، فضاهای بین دندانی را تمیز کنید.
- میتوان از واترجت یا دستگاههای شستوشوی بین دندانی برای افرادی که مهارت کافی در استفاده از نخ دندان ندارند، بهره گرفت.
رژیم غذایی و پرهیزهای ضروری
دندان روکششده اگرچه مقاوم است، اما در برابر فشارهای شدید همچون دندان طبیعی نیست. عادتهای نادرست غذایی میتوانند منجر به شکستن یا لق شدن روکش شوند.
- از جویدن مواد سفت مانند یخ، آبنباتهای سخت، تخمه، آجیل با پوست و استخوان پرهیز کنید.
- اگر دندانقروچه دارید، حتما با دندانپزشک مشورت کرده و از نایت گارد استفاده کنید.
- مصرف غذاهای بسیار چسبنده مانند تافی یا آدامس ممکن است باعث جدا شدن روکش شود، پس در مصرف این مواد غذایی احتیاط کنید.
پیگیریهای منظم با مراجعه به دندانپزشک
حتی اگر هیچ مشکلی احساس نمیکنید، مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی وضعیت روکش و سلامت لثههای اطراف آن الزامی است.
- هر ۶ ماه یکبار برای چکاپ و جرمگیری حرفهای به دندانپزشک مراجعه کنید.
- در صورت احساس فشار، حساسیت، لق بودن روکش، یا تغییر رنگ لثه اطراف آن، بلافاصله نوبت معاینه بگیرید.
- اگر روکش شما با چسب موقت نصب شده، پیگیری برای چسب دائمی را فراموش نکنید.
آیا روکشها قابل ترمیم هستند؟
روکشهای دندانی با وجود دوام بالا و طراحی مقاوم، ممکن است در طول زمان دچار آسیب، ترکخوردگی، لق شدن یا حتی شکستگی شوند. اما آیا میتوان آنها را ترمیم کرد؟ ترمیم روکش دندان شکسته یا آسیب دیده بستگی به نوع آسیب، جنس روکش، محل دندان و میزان تخریب دارد.
ترکهای سطحی یا جزئی
در برخی موارد، ترکهای ظریفی روی سطح روکش، بهویژه در روکشهای سرامیکی یا پرسلن دیده میشود. اگر این ترکها سطحی و بدون تأثیر بر ساختار کلی روکش باشند، دندانپزشک ممکن است آنها را با مواد رزینی مخصوص ترمیم کند. البته این ترمیمها معمولاً موقتی هستند و در صورت پیشرفت ترک، نیاز به تعویض روکش وجود دارد.
لبپریدگی یا شکست جزئی
لبپریدگی (chipping) از مشکلات رایج در روکشهای سرامیکی است، بهویژه در روکشهای PFM که سرامیک روی فلز قرار گرفته است. اگر لبپریدگی محدود باشد و به ناحیه حیاتی فشار وارد نکند، دندانپزشک ممکن است آن را با کامپوزیت یا مواد چسبنده دندانپزشکی ترمیم کند. در مواردی که آسیب گستردهتر است یا روکش زیبایی خود را از دست داده باشد، تعویض کامل روکش به جای ترمیم روکش شکسته دندان توصیه میشود.
لق شدن روکش
گاهی اوقات روکش به دلایل مختلفی مانند سایش سیمان، پوسیدگی دندان زیرین، یا فشار بیش از حد، لق میشود. اگر چسب روکش از بین رفته باشد اما خود روکش سالم باشد، دندانپزشک میتواند آن را مجدداً با مواد چسباننده تثبیت کند. اما اگر پوسیدگی در دندان پایه وجود داشته باشد، ابتدا باید پوسیدگی درمان شود و سپس بر اساس میزان آسیب، تصمیم به نصب مجدد یا تعویض روکش گرفته شود.
افتادن کامل روکش
افتادن کامل روکش معمولاً به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، فشار شدید ناشی از دندانقروچه یا مصرف غذاهای بسیار سفت و چسبناک اتفاق میافتد. در این حالت، اگر روکش سالم باقی مانده باشد و ساختار دندان زیر آن نیز دچار آسیب نشده باشد، امکان چسباندن مجدد آن وجود دارد. اما در صورتی که روکش ترک خورده یا دندان پایه تحلیل رفته باشد، نیاز به ساخت روکش جدید یا درمانهای بیشتر مثل ایمپلنت دندان خواهد بود.
تغییر رنگ یا ظاهر روکش
اگرچه روکشهای سرامیکی بهمرور زمان نسبت به تغییر رنگ مقاوماند، اما ممکن است به دلایلی مانند استفاده زیاد از چای، قهوه، دخانیات یا سایش سطحی، ظاهر اولیه خود را از دست دهند. در این شرایط، پولیش سطحی یا در موارد شدید، تعویض روکش پیشنهاد میشود.
جمعبندی
دندان شکسته یک مشکل رایج اما کاملاً قابل درمان است. با استفاده از تکنولوژیهای نوین دندانپزشکی و گزینههایی مانند روکش دندان شکسته، میتوان سلامت، عملکرد و زیبایی دندان آسیبدیده را بهطور کامل بازیابی کرد. انتخاب نوع مناسب روکش، مهارت دندانپزشک و مراقبتهای پس از درمان، همگی در ماندگاری و موفقیت این روش ترمیمی نقش دارند. اگر دندانی شکسته دارید یا حس میکنید دندان شما در معرض آسیب است، مراجعه به دندانپزشک متخصص و دریافت مشاوره دقیق، اولین و بهترین قدم برای حفظ لبخندتان است.
بلاگ های پیشنهادی

2025-4-7
بررسی علت درد دندان روکش شده + روشهای درمان آن کدام است؟

2025-4-3
مراقبت بعد از روکش دندان چگونه است؟ + بررسی تمام نکاتی که باید در اینباره بدانید!

2025-2-5
تفاوت روکش دندان زیرکونیا با لمینت دندان چیست؟

2025-0-14
فرق روکش زیرکونیا با کامپوزیت دندان چیست؟

2025-0-14
فرق روکش زیرکونیا با روکش سرامیک دندان چیست؟

2025-0-23